A treasure of words /Een schat van woorden ... Groot Woordenboek der Nederlandse Taal, Petjôh by Richard Cress, Soebatten, sarongs en sinjo's by Joop van den Berg, Een land met gesloten deuren by Tjalie Robinson
Nieuw project: Atjar, kroepoek en pisang - Indonesische woorden in de Nederlandse taal
Honderden Indische/Indonesische woorden in de Nederlandse taal zijn onlosmakelijk verbonden met het koloniale verleden, maar de meeste mensen zijn zich niet meer bewust van hun herkomst. In dit project ga ik deze leenwoorden inventariseren en onderzoeken. Er zijn hele oude bij: ‘atjar’ (ingelegd zuur’) en ‘pisang’ (banaan) dateren al uit 1596. Maar de meeste Indonesische leenwoorden zijn in de negentiende eeuw in de Nederlandse taal opgenomen. In die periode was de Nederlandse aanwezigheid in Nederlands-Indië het intensiefst. De woorden ‘pienter’ (slim), ‘tabee’ (groet), ‘goena-goena’ (tovermiddelen of ‘black magic’) en ’kroepoek’ (knapperige viskoekjes stammen uit deze tijd.
Een selectie woorden komt op posters en ansichtkaarten. Daarnaast maak ik een ontwerp voor een tafelkleed, om aan tafel in gesprek te gaan bij een samenkomst of een (kerst)maaltijd. De presentatie van dit project zal eind november of begin december plaatsvinden. De 'complete' lijst met woorden en betekenissen wordt in 2025 in een andere vorm gepresenteerd.
Met veel dank aan het V-fonds, de professionele ondersteuning van Marijke Bovens, tekstredacteur; met dank aan de adviezen van Richard Cress, Nicoline van der Sijs (em. hoogleraar historische taalkunde van het Nederlands).
Vfonds is het Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranen / V Fund is the National Fund for Peace, Freedom and Veterans.
EN
Hundreds of Indonesian words in the Dutch language are inextricably linked to the colonial past, but most people are no longer aware of their origin. In this project, I will list and research these loan words. There are very old ones: 'atjar' (pickled sour') and 'pisang' (banana) date as far back as 1596. But most Indonesian loanwords were incorporated into the Dutch language in the nineteenth century. During that period, the Dutch presence in the Dutch East Indies was most intense. The words 'pienter' (clever), 'tabee' (greeting), 'goena-goena' (magic remedies or 'black magic') and 'kroepoek' (crispy fish cakes) date back to this time.
A selection of words will appear on posters and postcards. I am also making a design for a tablecloth, to be used in conversation at a gathering or (Christmas) meal. The presentation of this project will be in late November or early December. The 'complete' list of words and meanings will be presented in a different form in 2025.
Many thanks to the V Fund for awarding this project! Grateful to the professional assistance of Marijke Bovens, text editor; with thanks to the advice of Richard Cress, Nicoline van der Sijs (em. professor of historical linguistics of the Dutch language).
‘atjar’ from the Van Dale Groot Woordenboek der Nederlandse Taal, 13th Edition 1999 (click on the image to enlarge)
ID
Ratusan kata bahasa Indonesia dalam bahasa Belanda memiliki kaitan erat dengan masa lalu kolonial, tetapi kebanyakan orang di negeri Belanda tidak lagi menyadari asal-usulnya. Dalam proyek ini, saya akan membuat daftar dan meneliti kata-kata pinjaman ini. Ada beberapa kata yang sudah sangat tua, seperti 'atjar' dan 'pisang' yang sejak dari tahun 1596 ada di kamus Belanda. Namun, sebagian besar kata pinjaman dari bahasa Indonesia baru masuk ke dalam bahasa Belanda pada abad kesembilan belas. Pada masa itu, kehadiran Belanda di Hindia Belanda sangat kuat. Kata-kata 'pienter', 'tabee' (salam), 'goena-goena' (dalam arti obat ajaib atau 'ilmu hitam') dan 'kroepoek' sudah ada sejak masa ini.
Beberapa pilihan kata akan muncul di poster dan kartu pos. Saya juga membuat desain untuk taplak meja, yang akan digunakan dalam percakapan pada acara pertemuan atau jamuan (Natal). Presentasi proyek ini akan dilakukan pada akhir November atau awal Desember. Daftar kata dan makna yang 'lengkap' akan disajikan dalam bentuk yang berbeda pada tahun 2025.
Terima kasih banyak kepada VFund yang telah mendukung proyek ini! Sungguh berterima kasih atas bantuan profesional dari Marijke Bovens, editor teks; terima kasih atas saran dari Richard Cress, Nicoline van der Sijs (em. profesor linguistik historis bahasa Belanda).
